Schoonmaakbedrijven werken vandaag de dag veel met zzp’ers in onderaanneming vanwege de krapte op de arbeidsmarkt. Ook gaan steeds meer werknemers hun vaste dienstverband opzeggen om zich vervolgens als zzp’er in te schrijven bij de Kamer van Koophandel. De werkgever waar deze zzp’er in dienst was als werknemer, huurt vervolgens noodgedwongen die ex-werknemer weer in als zzp’er. Hoe veilig is dat eigenlijk? Zeker in de economische krappe tijden die nog gaan komen en met de aankomende kabinetsplannen?
Er zijn twee globaal genomen soorten risico’s rondom het werken met zzp’ers. Fiscale risico’s en juridische risico’s. Zowel om de fiscale als de juridische risico’s in te perken, moeten schoonmaakondernemers waken over de werkwijze en de contractuele afspraken, met name ter voorkoming van schijnzelfstandigheid.
Fiscale risico
Als inhurende opdrachtgever loopt u het risico dat de Belastingdienst oordeelt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid tussen uw bedrijf en de schoonmakende zzp’ers en dat er dus in loondienst wordt gewerkt. Het gevolg is een naheffing loonbelasting, premie volksverzekeringen, premies werknemersverzekeringen en bijdrage Zorgverzekeringswet, eventueel met een boete. Echter de handhaving is opgeschort door de Fiscus. Alleen kwaadwillende opdrachtgevers die werken met schijnzelfstandigen (let op, dus eigenlijk (fictieve) dienstbetrekkingen) lopen nog steeds handhavingsrisico’s.
Kwaadwillend = opzettelijk handelen, weten of behoren te weten dat iemand in (fictieve) dienstbetrekking staat.
Dit handhavingsrisico is tot op heden verwaarloosbaar. Er zijn maar twee aanwijzingen geweest en één correctie op een aangifte tot op heden. Uiteraard gaat de overheid daar verandering in brengen, maar dat laat nog wel even op zich wachten. Lees daarover meer hieronder.
Arbeidsrechtelijke risico
Het tweede en tevens momenteel het grootste risico is dat de zzp’er bij ziekte, een arbeidsongeval of na een eenzijdige opzegging van de inleen door u (vanwege terugloop van opdrachten) gaat betogen dat feitelijk toch sprake was van een arbeidsovereenkomst (schijnzelfstandigheid). Op die manier kan de zzp’er toch aanspraak maken op de voordelen van de arbeidsovereenkomst, de ontslagbescherming en de wettelijke ontslagvergoedingen.
Andere arbeidsrechtelijke aanspraken kunnen gaan over:
- Loondoorbetaling (tijdens ziekte of geen werk);
- Vakantietoeslag en dagen;
- Loondoorbetalings- en re-integratieverplichting bij ziekte;
- Pensioen (Bpf of deelname bedrijfspensioen);
- Cao-toeslagen en andere aanspraken;
- Aanspraken interne regelingen werkgever.
De kans dat deze zzp’er hierin gaat slagen binnen de schoonmaak, en zeker in het geval dat deze persoon eerder in dienst was, is aanzienlijk groot. Dit omdat er meestal geen gewijzigde samenwerking is en de zzp’er feitelijk (nog steeds) onder uw “gezag” werkt of is blijven werken. Vandaar dus de vraag of de zzp’er nou een wolf in schaapskleren zal blijken te zijn geweest in economische mindere tijden of toch een behulpzaam Roodkapje zal blijken te zijn geweest.
Nu zou dat op zich niet erg hoeven te zijn als een zzp’er een loondienst verband claimt als u nog op zoek bent naar nieuw vast personeel. Opzeggen van de zzp’ers kan dus ook een manier zijn om die zzp’ers terug te forceren naar een dienstverband. Echter, wacht daar dan niet te lang mee en doe dat als u nog veel werk heeft. Als u immers de opzegging doet omdat u écht te weinig werk heeft, dan wilt u helemaal geen extra personeel meer en dus ook geen wolf in schaapskleren die aan uw deur klopt.
Zzp Kabinetsplannen in 2023
Op 1 juni 2022 presenteerde de SER (een adviesorgaan dat bestaat uit werkgevers, vakbonden en deskundige ‘kroonleden’) haar adviezen aan het kabinet voor de arbeidsmarkt met o.a. strengere regels voor zzp’ers.
Naar aanleiding van het voorgaande advies heeft het kabinet een Brief Hoofdlijnen arbeidsmarkt 2023 e.v. opgesteld op 5 juli 2022 en daarin ontsluiten ze hun plannen, ook voor de zzp’ers.
Die plannen komen concreet neer op het volgende:
- Inzetten op een gelijker speelveld voor contractvormen met betrekking tot de sociale zekerheid en fiscaliteit. Er komt een AOV voor zelfstandigen; fiscale voordelen worden (versneld) afgebouwd; eventueel een verplicht pensioen (nog uitwerking).
- Meer duidelijkheid creëren over de vraag wanneer gewerkt wordt onder die gezagsrelatie als werknemer, dan wel als zelfstandige buiten dienstbetrekking. Ook wil het kabinet mensen ondersteunen om hun rechtspositie als werknemer op te eisen bij schijnzelfstandigheid. Nogmaals, wij hopen natuurlijk dat daarbij de zzp-webmodule ingezet blijft worden omdat louter door het beantwoorden van vragen er een oordeel uitkomt. Men kan dus vóóraf zekerheid krijgen mits men wel naar waarheid antwoorden geeft.
- Aanpassing begrip ‘gezag’. Bij het verduidelijken van regelgeving rondom de beoordeling van de arbeidsrelatie geldt wel dat normen in het arbeidsrecht (civiele recht) altijd een zekere openheid zullen houden. Dit is ook wenselijk – niet alle situaties zijn immers door de wetgever te voorzien en regels moeten kunnen meebewegen met de dynamische praktijk op de arbeidsmarkt. Het grijze gebied kan wel worden verkleind door die zzp-webmodule, maar er zal dus vooral meer met rechtsvermoedens worden gewerkt. Het is nog wel spannend wat die rechtsvermoedens dan worden. Denk daarbij aan die tarieven. Zzp’ers die werken voor tarieven onder de € 35,- worden dan vermoed werknemers te zijn tenzij anders aangetoond kan worden door de opdrachtgever.
Aparte wettelijke regeling voor zzp’ers volgens Belgisch model?
Op 15 september 2022 heeft de Tweede Kamer weer vergaderd over de arbeidsmarkt waarbij middels een lunchbijeenkomst voor de Tweede Kamerfracties door een senior manager van Van Havermaet in Hasselt (België) meer verteld is over de Belgische zzp-regelgeving en de kansen die dit biedt voor Nederland. Minister Van Gennip heeft aangegeven dat zij inspiratie wil halen uit het Belgisch model. België heeft een Arbeidsrelatiewet waarin de positie van zzp’ers wettelijk is vastgelegd.
België kent neutrale en algemene criteria die voor elke zzp’er gelden en in een aantal sectoren zijn er nog specifieke sectorale criteria. Dit betreft de bouw, bewaking, transport, vervoer, landbouw en schoonmaak.
Deze eigen wettelijke regeling kan wellicht veel meer duidelijkheid bieden dan de eeuwige zoektocht naar een eenduidige formule voor het gezagscriterium.
De Belgische aanpak met een eigen regeling zal in elk geval de handhaving op schijnzelfstandigheid versneld en gericht kunnen opstarten.
Oplossing:
Bekijk uw zzp-bestand voordat de nieuwe kabinetsplannen worden ingevoerd of uw werkvoorraad echt gaat afnemen door een economische crisis. Laat dit doortesten op schijnzelfstandigheid en laat u adviseren over de noodzakelijke aanpassingen in werkwijze en contracten of opzegging van uw zzp’ers. Dit om belastingclaims en claims van schijnzelfstandigheid zoveel mogelijk te voorkomen.
Meer informatie?
Meld u aan voor de masterclass ‘De juridische risico’s van uw flexibele schil managen (flexkrachten en zzp’ers)’ op 23 maart 2023 waarbij ondernemingsjuristen mr. Hella Vercammen en mr. Marit Mulder u uitleggen wat de basis spelregels zijn en leren waar u op moet letten bij het opstellen en naleven van de verschillende flexwerkers en ZZP contracten. Hierdoor kan uw bedrijf optimaal en veilig gebruik maken van de juiste flexkrachten. Dit op basis van de recente wetgeving, de nieuwe regeringsplannen voor zzp’ers en de rechtspraak. Voor meer informatie en aanmelden: klik hier.
