Het nieuwe wetsvoorstel van Minister Karien van Gennip is vrijdag 6 oktober op internet opengesteld voor commentaar. Via deze internetconsultatie kan iedereen tot 10 november 2023 commentaar leveren op het wetsvoorstel. Het reeds gegeven commentaar (inmiddels 582) is niet mals en geeft nu al heel duidelijk een signaal af. Van Gennip heeft haast om de schijnzelfstandigheid in Nederland aan te pakken. Jaagt ze daarmee niet de echte ZZP-er weg? Hieronder een eerste analyse van wat de (échte?) ZZP-er in Nederland vindt.

Wat valt er op in de eerste 100 commentaren?

We hebben de eerste 100 (inhoudelijke zinvolle en begrijpelijke) reacties één voor één bekeken. Reacties die te subjectief, teveel emotie zonder enige onderbouwing of te niche waren qua beroepsgroep, hebben we buiten beschouwing gelaten. De commentaren zijn in te delen in de navolgende zes groepen:

• 24 zorg ZZP-ers die hun ZZP status denken te verliezen door het wetsvoorstel;
• 3 onderwijs ZZP-ers die hun ZZP status denken te verliezen door het wetsvoorstel;
• 23 interim ZZP-ers die hun ZZP status denken te verliezen door het wetsvoorstel;
• 27 ZZP-ers die vinden dat het wetsvoorstel in strijd is met ondernemersvrijheid;
• 20 keer juridisch inhoudelijk commentaar op het wetsvoorstel;
• 3 mensen die vóór het wetsvoorstel zijn.

 

Analyse van deze eerste 100 commentaren.

De 3 personen die  vóór de nieuwe wet waren gaven o.a. het volgende commentaar:

“Graag per direct invoeren en wel per 01-01-2024 en niet in 2025. We zijn de Bulgaren en de Grieken zat die allemaal zzp-ers zijn geworden. Van de 10 is 7 zzp-er.”

Dat is duidelijk het commentaar van een werknemer of ondernemer in de bouw die deze concurrentie op de arbeidsmarkt niet zien zitten.

Wat verder opvalt is dat het met name ZZP-ers zijn die reageren, die voor meer dan 75% komen uit de zorg, onderwijs, interim, vervanging en onbenoemde ZZP-ers.

De top 10 van het commentaar:

1. Laat ons, de vrijwillige ZZP-er, vooral in zorg, bouw en interim opdrachten, nou met rust. We maken aanspraak op ondernemersvrijheid (o.b.v. internationale Verdrag voor Economische, Sociale en Culturele Rechten, als ook door het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens) om de balans tussen werk en privé te behouden in ons leven;
2. De wet is oude wijn in nieuwe zakken. Géén ABC-tje. Wéér te vaag met onduidelijke weegmiddelen om te weten of je nu een echte ZZP-er bent of niet;
3. Wel goed om echte schijnzelfstandige ZZP-ers aan te pakken met minimumtarief;
4. Deze wet laat zien dat deze overheid achter de feiten aanloopt. De arbeidsmarkt ontwikkelt zich richting de toekomst, en niet terug naar het verleden. Modernisering van het sociaal stelsel is de echte opdracht.
5. Het wetsvoorstel veroorzaakt niet meer dienstverbanden maar vluchtende ZZP-ers uit belangrijke sectoren (onderwijs, zorg, bouw en techniek), met grote gevolgen voor de samenleving.
6. Het wetsvoorstel dwingt zzp-ers in dienst te treden bij werkgevers die onvoldoende werk voor ze hebben en dat ontneemt ze juist bestaanszekerheid.
7. Het wetsvoorstel duwt zzp-ers in de armen van dure bemiddelingsbureaus.

Wat kan je in zijn algemeenheid afleiden uit het commentaar?

Uit de gegeven commentaren konden we afleiden dat vooral de ZZP-ers zich roeren die bang zijn om hun vrijheid te verliezen om hun eigen leven in te delen. Ze voelen zich betutteld en beknot. De grote vraag is dus hoeveel ZZP-ers er nog zijn die zich onvrijwillig ZZP-er voelen en onderbetaald en  uitgebuit worden.

1. ZZP-ers uit de zorg en onderwijs vrezen gedwongen te moeten terugkeren naar een loondienstverband terwijl ze nu juist een fijne balans hebben tussen werk en privé;
2. Voor de interim of vervagings- ZZP-ers gold ook dat zij zelf willen bepalen hoe zij werken en dat zij juist gekozen hebben voor de vrijheid van het ZZP-erschap en vrezen voor een loondienstverband die bovendien steeds kort en onpraktisch zijn.
3. Er zijn ook Freelance ZZP-ers bijv. uit de creatieve en duik sector, een camera man die zichzelf nou een typische freelancer vond evenals de beroepsduiker. Beiden met veel wisselende opdrachtgevers. Ook zij willen niet beknot worden.

Conclusie van de analyse van de eerste commentaren.

Bottomline is dat 75% van de 100 commentatoren er bewust voor gekozen heeft om ZZP-er te zijn, en  met rust gelaten wil worden. Die ZZP-ers zijn heel blij met hun keuze om uit dienst te gaan en hetzelfde werk voortaan als ZZP-er te doen. Ze hebben balans gevonden in hun werk-privé situatie en willen onder geen beding meer terug in loondienst. Dat wordt ervaren als een achteruitgang en ouderwets.

Wel zijn de meesten het eens met de invoering van een minimumnorm waarbij de ZZP-er meer dan een bepaald tarief (voorstel is nu € 32,24 per uur) moet gaan verdienen om fatsoenlijke sociale vangnetten voor zichzelf te kunnen opbouwen.

Welke effecten gaat deze wetgeving hebben voor het MKB?

Kort gezegd denk ik dat dit wetsvoorstel, als het wet wordt, alleen maar kostenverhogend gaat werken voor het MKB.

1. Het MKB zal wéér juridisch advies moeten gaan inwinnen over wat te doen met de ZZP-ers die zij heeft ingehuurd. De nieuwe wet geeft immers weer geen heldere weging en de fiscale handhaving gaat vanaf 2025 weer starten. Hopelijk komen ze met een betere tool dan de pilot ZZP web-module van 2021.
2. De minimumtarief ZZP norm betekent m.i. dat een hoop ingehuurde ZZP-ers die in bepaalde sectoren onder een tarief van € 32,24 werken direct een tariefsverhoging zullen vragen en krijgen. De grote vraag is of je als opdrachtgever die kostenstijging als MKB-er aan jouw klanten kan doorbelasten.
3. De kans is ook aanwezig dat de personeelskrapte in jouw bedrijf gaat toenemen als je het tarief niet kan of wil verhogen. Die ZZP-ers zullen namelijk uitstromen (naar andere bedrijven of andere sectoren die dat wel willen/kunnen betalen). De kans dat een ZZP-er weer terug in loondienst gaat als je dat aanbiedt, is vrij klein gelet op alle commentaren.
4. Het voorgaande zal ertoe gaan leiden dat de cao georganiseerde sectoren met veel uitstroom hun lonen nog verder zullen gaan verhogen om de concurrentie met de arbeidsmarkt aan te kunnen blijven gaan.

Mijn advies voor de Minister?

1. Mijn advies is om de wet van tafel te vegen en het heel anders te gaan aanpakken. Zoek het niet telkens in de definities van de arbeidsovereenkomst en weging van feiten en omstandigheden.
2. Ga eerst opnieuw onderzoek doen naar hoeveel “onvrijwillige ZZP-ers” er nog echt zijn. Hoe groot is deze groep nou eigenlijk? Luister echt ook naar de ZZP-ers.
3. Kies voor modernisering van het stelsel van sociale zekerheid en modernisering van de arbeidsmarkt. Niet door de vrijheid van de moderne ZZP-er in te perken maar juist door die vrijheid te reguleren en in goede banen te leiden. De moderne werker wil nou eenmaal keuzevrijheid en in mindere mate zekerheid. Kijk hoe je de minimale sociale zekerheid (bij ziekte, ouderdom en werkloosheid) voor de vrijwillige ZZP-ers kan inregelen.
4. Onderzoek ook per sector de effecten van het minimumtarief. Is het haalbaar voor die sector? Dit om uitstroom naar andere sectoren te voorkomen! Differentieer dus per sector met het minimum tarief om daar verantwoord ZZP-er toe te kunnen laten. Bekijk ook per sector welke sociale vangnetten voor die ZZP-ers verplicht moeten gesteld worden. Laat ze desnoods mee doen aan de sociale verzekeringen, de CAO fondsen en/of het bedrijfstak pensioenfonds. Het Belgische model is een goed voorbeeld maar dat is door de Minister veel te snel van tafel geveegd.

Zo behoudt de moderne (ZZP) arbeidskracht enerzijds de zeggenschap om zelf te kiezen voor loondienst of ZZP-schap in relatie tot de balans tussen werk en privé. Anderzijds krijgt deze bescherming tegen korte termijn winstbejag zonder na te denken op  de lange termijn effecten van werkeloosheid, ziekte, ouderdom en dood. Zorg ook dat je de concurrentie in arbeidskrachten tussen sectoren tegengaat. Daar liggen m.i. de belangrijkste taken voor de overheid. Om met name te blijven zorgen voor een stabiele economie en een moderne maatschappij die bestaat uit tevreden en blije werkenden die ook allemaal hun bijdrage leveren aan die stabiele economie.

Heeft u advies nodig over wat ondertussen te doen met uw huidige ZZP-bestand, gelet op de toekomstige ontwikkelingen? Neem dan contact met ons op zodat wij u kunnen adviseren via info@thelegalcompany.nl of bel naar 020 345 0152.