Ongeveer een jaar geleden, op 17 februari 2024 is de Digital Services Act (DSA) officieel van kracht geworden in Nederland. Voor die tijd was de toepassing van deze verordening slechts beperkt tot grote aanbieders van digitale diensten, zoals Google.
In Nederland is de Uitvoeringswet Digitale diensten verordening dus inmiddels aangenomen, en zal de Autoriteit Consument & Markt (ACM) per 4 februari 2025 officieel toezicht houden op de naleving van deze regels. Maar wat betekent dit concreet voor bedrijven en gebruikers?
Wat is de Digital Services Act (DSA)?
De DSA is een Europese verordening (2022/2065) die gericht is op het reguleren van digitale platforms en online diensten. Denk bijvoorbeeld aan digitale dienstverleners die user-generated content (UGC) doorgeven, opslaan of openbaar maken. Dit omvat een breed scala aan online diensten, waaronder:
- Sociale netwerken
- Zoekmachines
- Online marktplaatsen
- Cloudaanbieders
- Webhostingdiensten
- Online reis- en accommodatieplatforms
- Internetproviders
- Videoplatforms
De DSA is gebaseerd op het principe dat handelingen die offline onrechtmatig of strafbaar zijn, óók online volgens dezelfde normen en regels moeten worden behandeld. Dit betekent bijvoorbeeld dat digitale platforms meer verantwoordelijkheid krijgen voor het aanpakken van illegale inhoud en online misleiding.
De vier hoofddoelen van de DSA in Nederland zijn:
- Aanpakken van illegale inhoud;
- Beschermen van minderjarigen;
- Gebruikers moeten bezwaar kunnen maken;
- Betrouwbare B2C-marktplaatsen.
Belangrijke verplichtingen voor digitale dienstverleners
De DSA bevat diverse verplichtingen en regels voor digitale dienstverleners, waaronder:
1. Aansprakelijkheid van tussenhandelsdiensten
Tussenhandelsdiensten, zoals hostingproviders en online platforms, zijn in principe niet aansprakelijk voor content die door gebruikers wordt geplaatst. Echter, zodra een platform op de hoogte is van illegale content en niet optreedt, kunnen zij wel aansprakelijk worden gesteld.
2. Meld- en actieprocedures
Online platforms en aanbieders van een online tussenhandel dienst moeten duidelijke procedures en kanalen hebben voor zowel lokale autoriteiten van Europese lidstaten, als gebruikers die illegale inhoud willen melden en (laten) verwijderen. Gebruikers moeten eenvoudig melding kunnen maken van misstanden, en platforms moeten transparant zijn over hoe ze met deze meldingen omgaan.
3. Contentmoderatie en transparantie
Platforms zijn verplicht om transparant te zijn over hun contentmoderatiebeleid. Dit betekent dat ze voorspelbaar moeten handelen ten aanzien van bijvoorbeeld het beperken of verwijderen van accounts en content. Gebruikers dienen inzicht te krijgen in hoe beslissingen worden genomen en hoe zij bezwaar kunnen maken.
4. Regulering van online advertenties
De DSA stelt strengere eisen aan online adverteren, profilering en targeting. Zo moeten gebruikers beter inzicht krijgen in waarom bepaalde advertenties aan hen worden getoond en moeten adverteerders zich aan strengere transparantieregels houden.
5. Gebruik van algoritmen en aanbevelingssystemen
Digitale platforms die gebruik maken van algoritmen om content of advertenties te tonen, moeten transparant zijn over hoe deze algoritmen werken. Gebruikers moeten bovendien de mogelijkheid krijgen om gepersonaliseerde aanbevelingen uit te schakelen.
6. Traceerbaarheid van handelaren op online marktplaatsen
Om online fraude en misleiding tegen te gaan, verplicht de DSA online marktplaatsen om informatie over handelaren te verzamelen en te verifiëren. Dit helpt consumenten om te weten met wie ze zaken doen en voorkomt oplichting.
Toezicht en handhaving in Nederland
Nu de Eerste Kamer heeft ingestemd met de Nederlandse implementatiewet, is de Autoriteit Consument & Markt (ACM) per 4 februari 2025 officieel bevoegd om toezicht te houden op de naleving van de DSA.
Om bedrijven op weg te helpen, heeft de ACM verschillende handreikingen ontwikkeld. Deze documenten bevatten richtlijnen en praktische adviezen voor verschillende sectoren:
- Handreiking Digital Services Act – Webhostingdiensten
- Handreiking Digital Services Act – Webwinkels en marktplaatsen
- Handreiking Digital Services Act – Websites en apps
Deze documenten helpen bedrijven om hun klachtenprocedures op orde te brengen, voorspelbaar te handelen bij accountbeperkingen en een goed zichtbaar en toegankelijk contactpunt te hebben voor de consumenten.
Wat betekent de DSA voor consumenten?
Voor consumenten (gebruikers) betekent de invoering van de DSA meer bescherming en transparantie in de digitale wereld. Ze krijgen meer inzicht in waarom bepaalde advertenties of content aan hen worden getoond en kunnen gemakkelijker melding maken van illegale of schadelijke inhoud. Daarnaast worden hun grondrechten beter gewaarborgd, bijvoorbeeld door strengere regels voor het beperken van accounts en het verwijderen van content. Europa neemt hier een duidelijke afslag ter vergroting van de bescherming van de rechten van burgers. Dat is een andere afslag dan de grote Amerikaanse Tech giganten momenteel bepleiten. Hoe lang Europa dit kan volhouden is nog maar de vraag en zal samenhangen met hoezeer Europa afhankelijk blijft van deze Tech giganten.
Conclusie en actiepunten
De Digital Services Act is een belangrijke stap richting een veilige en eerlijke online omgeving. Hiermee krijgen digitale dienstverleners meer verantwoordelijkheden, terwijl gebruikers meer bescherming en transparantie krijgen. Met de ACM als toezichthouder in Nederland, kunnen bedrijven zich voorbereiden op strengere handhaving vanaf februari 2025. Door de nieuwe regels op tijd te implementeren en gebruik te maken van de beschikbare handreikingen, kunnen digitale platforms c.q. dienstverleners voldoen aan de eisen en bijdragen aan een veiligere digitale omgeving voor iedereen.
Heeft u hulp nodig bij het voldoen aan alle vereisten uit deze wetgeving? De ondernemingsjuristen van The Legal Company helpen u graag. Daarbij kunnen wij u helpen met het instellen van een centraal contactpunt op uw website en het makkelijk maken voor gebruikers om illegale inhoud te melden, conform de DSA. Neemt direct contact op via info@thelegalcompany.nl of bel naar 020 345 0152
