Veel landen hebben inmiddels hun grenzen geopend voor vakantiegangers. Daar zitten ook landen bij die nog niet veilig zijn, maar die (economisch) niet zonder toerisme kunnen. De overheid geeft reisadvies voor dit soort landen door middel van een kleurensysteem. Klik hier voor het actuele reisadvies van de overheid. Binnen de EU is het reisadvies voor veel landen aangepast van ‘oranje’ (“vakantiereizen afgeraden, alleen noodzakelijke reizen”) naar ‘geel’ (“vakantiereizen mogelijk, let op risico’s”). Toch zien we momenteel dat de reisadviezen voor sommige landen, zoals Kroatië, weer van geel naar oranje gaan. Voor reizen buiten Europa blijft het reisadvies vooralsnog minimaal oranje. Werknemers die op vakantie gaan naar een geel gebied hoeven niet verplicht in thuisquarantaine bij terugkeer in Nederland. Werknemers die een bezoek brengen aan een oranje gebied dus wel. Kunt u als werkgever die vakanties dan weigeren? Is er dan een loondoorbetalingsplicht voor u als werkgever als de werknemer niet thuis kan werken? Wat als een werknemer het coronavirus oploopt tijdens de vakantie? En wat als een werknemer op vakantie is in een gebied/land dat weer in lockdown wordt geplaatst? Onderstaande blog geeft antwoord op deze vragen.

Voor het mkb in de schoonmaakbranche is onderstaande blog enigszins afwijkend. Bent u schoonmaakondernemer, lees dan ons artikel bij Vakpartner Clean Totaal. 

De hoofdregels vakantieaanvragen en loondoorbetaling
Werknemers hebben recht op het opnemen van hun wettelijke (en eventueel bovenwettelijke) vakantiedagen. In principe worden deze dagen ingepland conform de wens van de werknemer, welke de werknemer opgeeft in zijn schriftelijke vakantieaanvraag. De werkgever kan afwijken van zo een verzoek als er sprake is van gewichtige redenen tegen de aanvraag. Ernstige verstoring van de bedrijfsvoering is zo een gewichtige reden. Dit is bijvoorbeeld het geval als er sprake zou zijn van onderbezetting na het goedkeuren van de aanvraag.

Het is denkbaar dat het coronavirus ook zou kunnen gelden als een gewichtige reden. Mogelijk zou een vakantie naar een oranje of geel land kunnen leiden tot het moeten missen van werknemers voor een langere periode, vanwege besmetting, een lockdown en/of quarantaine. Vooralsnog wordt echter aangenomen dat een werkgever de vakantieaanvraag niet mag weigeren enkel en alleen vanwege de oranje of gele vakantiebestemming.

Het uitgangspunt bij loondoorbetaling is dat een werknemer recht heeft op loon, tenzij het niet kunnen werken in redelijkheid voor risico van de werknemer moet komen. Dat betekent in principe dat het de werkgever is die moet bewijzen dat het risico redelijkerwijs voor de werknemer moet komen.

TIP: In verband hiermee is het dus van belang dat bij de schriftelijke vakantieaanvraag de werknemer melding maakt van zijn vakantiebestemming. Als werkgever heeft u een gerechtvaardigd belang om deze privé gegevens op te vragen, omdat u verantwoordelijk bent voor de borging van een gezonde en veilige werkomgeving.

Geel reisadvies
Gaat een werknemer op vakantie naar een land met een geel reisadvies, dan is het raadzaam om de werknemer schriftelijk te wijzen op het overheidsadvies: in Nederland blijven is het beste. Wanneer de medewerker corona oploopt en ziek wordt tijdens zijn vakantie in dat land met een geel reisadvies, dan moet hij/zij zich ziek melden. Het is van belang dat er in het ziekteverzuim reglement goede regels zijn gesteld rondom ziekteverzuim tijdens vakantie al dan niet in het buitenland. Zo is het belangrijk dat er regels zijn dat de werknemer zijn verpleegadres (in het buitenland) doorgeeft en ook zorgdraagt voor een doktersverklaring van een BIG geregistreerde arts of een vergelijkbare deskundige ter plaatse waaruit de arbeidsongeschiktheid blijkt. De vakantiedagen worden dan in principe als ziektedagen aangemerkt, mits de werknemer geen vakantie meer kan genieten door de ziekte. Werknemer kan ook besluiten de vakantiedagen aan te houden in plaats van ziektedagen, omdat hij anders maar 70% krijgt uitbetaald (dit hangt dus af van de hoogte van de loondoorbetaling). De loondoorbetaling an sich kan niet gestopt worden. Dit geldt hoogstwaarschijnlijk ook in het geval dat de vakantiebestemming in lockdown gaat op het moment dat uw werknemer daar zit. Dit kan anders zijn wanneer er voor vertrek duidelijke signalen waren dat een lockdown op komst was. Een vakantie in Nederland (ook een geel land) is ook niet risicoloos, ook bij een vakantie in eigen land is een (plaatselijke) lockdown mogelijk.

Oranje reisadvies
Ondanks een negatief reisadvies zijn er toch werknemers die vakanties boeken naar landen met een oranje reisadvies, zoals Turkije, Zweden en Bulgarije. Werknemers laten zich niet tegenhouden, omdat ze in de meeste gevallen naar die landen reizen om hun familie te bezoeken. Ook dit kan een werkgever in principe niet verbieden, maar het is niet verboden om de vakantie af te keuren en een flinke waarschuwing te geven voor de gevolgen. Een verbod of een waarschuwing van loonstaking tijdens ziekte wegens corona, de lockdown of de quarantaine na terugkomst, als de werknemer tóch gaat, geeft wel een duidelijk signaal af. Raadpleeg altijd een jurist als u zo’n waarschuwing wilt geven. Het hangt heel erg af van de omstandigheden van het geval hoe zo’n waarschuwing moet worden ingekleed. Een werknemer heeft na een dergelijke waarschuwing zeker géén recht op loondoorbetaling in de genoemde gevallen. Hij heeft hier namelijk willens en wetens het risico gelopen op quarantaine/lockdown/besmetting. Het niet kunnen werken komt dan ook voor zijn of haar risico. Dit geldt ook voor de situatie waarin volgens de richtlijnen van het RIVM de werknemer 2 weken thuis moet blijven en u dat als werkgever ook verlangt. Dit mag een werkgever in dit geval doen met het oog op de veiligheid van andere werknemers en eventueel klanten/leveranciers/etc.

Geel verandert in oranje
Het kan gebeuren dat een geel land te maken krijgt met een tweede golf aan coronabesmettingen tijdens de vakantie van uw werknemer. Het overheidsadvies zal als gevolg daarvan waarschijnlijk veranderen van geel naar oranje. Momenteel doet zo een situatie zich voor met betrekking tot Kroatië. Op zo’n moment geldt het advies voor de werknemers in zo een vakantieland: “pak je biezen”. Gaat het gebied in lockdown en kan de werknemer daardoor een paar weken lang niet werken, dan komt dit risico waarschijnlijk voor rekening van de werkgever en zal deze het loon door moeten betalen. Dit zou anders kunnen zijn als de werknemer het advies (“pak je biezen”) niet binnen een redelijke tijd opvolgt. Hiermee loopt de werknemer weer willens en wetens allerlei risico’s. Stuur dus direct een waarschuwing zodra zich dit voordoet. Laat dit dus in de gaten houden door HR.

Rood reisadvies
Als uw werknemer aangeeft af te willen reizen naar een rood gebied, gelden dezelfde werkgeversadviezen als voor reizen naar een oranje gebied. Uiteraard is uw positie als werkgever in dit geval nog sterker. Afreizen naar een rood gebied is echter praktisch zeer lastig, de meeste van dit soort gebieden zijn afgesloten voor reizigers. U zou bijvoorbeeld hier de vakantieaanvraag wél kunnen toewijzen onder de voorwaarde dat de werknemer niet naar dit land afreist maar naar een veilig land en kunnen waarschuwen voor een ontslag op staande voet dan wel loonstaking als de werknemer toch afreist naar het “rode” land. Nogmaals, raadpleeg uw bedrijfsjuridisch adviseur zodra zich een dergelijk geval voordoet alvorens u een waarschuwing eruit stuurt. Het is een uiterst belangrijke brief waarmee uw zaak valt of staat.

De bedrijfsjuridisch adviseurs van The Legal Company zijn gespecialiseerd in het arbeidsrecht voor het MKB. Mocht u naar aanleiding van bovenstaande vragen hebben of juridisch advies of ondersteuning willen? Neem dan contact met ons op door dit contactformulier in te vullen of ons te bellen op: 020-3450152.

Afbeelding: © Nederland Wereldwijd – reisadvies landen 21 juli 2020 

Wilt u voortaan direct op de hoogte zijn van relevante juridische ontwikkelingen voor het MKB? Schrijft u zich dan in voor onze maandelijkse Legal Alert nieuwsbrief en volg onze bedrijfspagina op LinkedIn.

Niets is zo veranderlijk als wet- en regelgeving. Graag wijzen wij u er op dat onze blogs mogelijk niet meer aansluiten op de huidige wet- en regelgeving en dus mogelijk verouderd zijn. Heeft u vragen of een probleem dat betrekking heeft op deze blog of u wenst rechtsbijstand, neem u dan contact met ons op.