In de wereld van ICT-projecten is een soepele samenwerking tussen dienstverleners en opdrachtgevers de sleutel tot succes. Een recente uitspraak van het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch werpt ook een helder licht op de verantwoordelijkheden binnen deze samenwerkingen en biedt inzichten voor ICT-leveranciers die complexe projecten aangaan. In onderstaande blog worden deze inzichten uiteengezet.
- De illusie van interne IT-kennis
In deze zaak bleek dat de aanwezigheid van een interne IT-afdeling bij de opdrachtgever niet betekent dat de opdrachtgever automatisch wordt beschouwd als een partij met relevante IT-deskundigheid. Het hof oordeelde dat de opdrachtgever functioneerde op het niveau van een ‘IT-gebruiker’, terwijl de complexe aard van het project vroeg om de expertise van een ‘professionele IT-leverancier’. Dit onderstreept dat de een interne IT-afdeling geen garantie biedt voor de veronderstelde benodigde deskundigheid bij complexe IT-projecten.
- De plicht van de ICT-dienstverlener om deskundigheid klant te verifiëren
Het hof onderstreepte dat het aan de ICT-dienstverlener is om te toetsen of de opdrachtgever écht beschikt over de benodigde IT-kennis. Zelfs als de opdrachtgever zelfverzekerd overkomt en daarmee de indruk wekt over voldoende deskundigheid te beschikken, mag de dienstverlener hier niet blindelings op vertrouwen.
Deze verantwoordelijkheid vloeit voort uit de wettelijke zorgplicht die rust op de professionele opdrachtnemer (zie artikel 7:401 Burgerlijk Wetboek). Deze wettelijke zorgplicht wordt in IT-contracten vaak verder contractueel ingekleurd.* Inmiddels bestaat er veel rechtspraak over de bijzondere zorgplicht van opdrachtnemers, waarbij uiteraard de deskundigheid van de opdrachtgever c.q. afnemer meeweegt in de beoordeling van de zorgplicht van de opdrachtnemer c.q. leverancier.
*Lees ook onze eerdere blog over hoe IT-dienstverleners hun aansprakelijkheidsrisico’s kunnen minimaliseren: https://thelegalcompany.nl/hoe-it-dienstverleners-aansprakelijkheidsrisicos-kunnen-minimaliseren/
- Omgaan met tegendraadse instructies van de opdrachtgever
Bij het betreffende project in de uitspraak negeerde de opdrachtgever het advies van de ICT-dienstverlener om een voorafgaande diagnose uit te (laten) voeren. Het hof stelde dat een professionele ICT-dienstverlener dergelijke weigeringen of tegenstrijdige instructies niet zomaar mag accepteren, vooral niet bij (inhoudelijk) complexe projecten. De dienstverlener dient in zulke gevallen duidelijk te waarschuwen voor de mogelijke gevolgen en te documenteren dat zij er cruciale informatie ontbreekt.
- Disclaimers: geen vrijbrief voor nalatigheid
Het gebruik van disclaimers in overeenkomsten, zoals in de uitspraak: “Deze orderbevestiging is gebaseerd op de informatie zoals deze nu beschikbaar is,” biedt geen automatische vrijwaring van de zorgplicht. Het hof maakte duidelijk dat dergelijke clausules onvoldoende zijn om aansprakelijkheid te beperken wanneer de dienstverlener tekortschiet in haar verplichtingen.
- Implementatie van standaardsoftware als resultaatverplichting
Bij de implementatie van standaardsoftware (SaaS-oplossingen) wordt van de ICT-dienstverlener een specifiek en concreet eindresultaat verwacht. In deze zaak had de dienstverlener de verwachting gewekt bij de opdrachtgever dat de standaardsoftware zou voldoen aan de behoeften van de opdrachtgever, wat impliceert dat er een resultaatverplichting bestaat en niet enkel een inspanningsverplichting.
- Zorgplicht geschonden? Geen ingebrekestelling vereist
De leverancier heeft het verweer gevoerd dat er geen sprake was van verzuim, omdat de opdrachtgever haar nooit in gebreke heeft gesteld. Dit doet de leverancier met een beroep op haar algemene voorwaarden.
Het hof heeft het voorgaande verweer verworpen, aangezien er in deze situatie geen ingebrekestelling was vereist vanuit de opdrachtgever. Immers, de leverancier is tekortgeschoten in de nakoming van de overeenkomsten doordat zij op het punt van de kosten voor het vervangen het IT-systeem, niet heeft voldaan aan de door haar gewekte verwachtingen en haar zorgplicht jegens opdrachtgever heeft geschonden. Deze tekortkoming kan niet meer ongedaan gemaakt worden. Dit betekent dat er sprake is van blijvende onmogelijkheid van de nakoming, en daardoor is er géén verzuim vereist én dus geen ingebrekestelling (artikel 6:74 lid 1 BW).
Conclusie
Deze uitspraak onderstreept het belang voor ICT-dienstverleners om proactief de deskundigheid van hun opdrachtgevers te verifiëren en niet blindelings te vertrouwen op aannames alvorens een complexe digitale oplossing te verkopen. Vaak gebeurt dat niet omdat het voortraject, de offerte fase kosteloos is. Diepgaand onderzoek naar de systemen, de processen en de deskundigheid is dan lastiger omdat het niet betaald wordt. Oplossing zou kunnen zijn om daar een betaald advies- en inventarisatie traject van te maken.
Het is daarbij ook wel zo dat opdrachtgevers op hun beurt duidelijk moeten communiceren over hun interne expertise (en check dat door objectief vast te stellen maatstaven zoals gevolgde IT opleidingen en werkervaringen). En ook dat zij moeten openstaan voor professioneel advies van hun ICT-partners. Leg daarom ook de communicatie goed vast. Een transparante samenwerking en wederzijds begrip van verantwoordelijkheden zijn essentieel voor het slagen van complexe ICT-projecten. Dat is iets dat je ook van tevoren goed kan communiceren in je offerte! Manage de verwachtingen!
Om deze verantwoordelijkheden vast te leggen en juridische risico’s te beperken, is het essentieel om goede offertes, contracten, algemene voorwaarden en Service Level Agreements (SLA’s) op te stellen. De ondernemingsjuristen van The Legal Company kunnen u helpen om deze documenten op te stellen en ervoor te zorgen dat zowel ICT-dienstverleners als opdrachtgevers precies weten waar zij aan toe zijn. Zo worden verwachtingen gemanaged en geschillen in de toekomst zo veel mogelijk voorkomen. Neem direct contact met ons op via info@thelegalcompany.nl of bel naar 020 345 0152.
