Het belang van een vertrouwenspersoon en de zorgplicht bij werk gerelateerde incidenten

In een recente uitspraak van de rechtbank Midden-Nederland (ECLI:NL:RBMNE:2024:4009) stond de zorgplicht van de werkgever in een arbeidsconflict centraal. De zaak ging over een keuringsarts die zich bedreigd voelde door een cliënt tijdens een gesprek. Het incident leidde tot haar ziekmelding en een langdurige periode van arbeidsongeschiktheid. De arts gaf aan onvoldoende steun te hebben ervaren van haar werkgever, wat de situatie alleen maar erger maakte.  

Feiten
De werkneemster, een arts gespecialiseerd in sociaal-medische advisering, werd tijdens een consult geconfronteerd met een intimiderende cliënt. Zij deed hiervoor later zelfs aangifte bij de politie. De werkgever leek in eerste instantie ondersteuning aan de werkneemster te bieden, maar de communicatie verslechterde al snel.  

De werkgever beschikte over een protocol voor ‘psychosociale arbeidsbelasting’, waarin onder andere nazorggesprekken en toegang tot een vertrouwenspersoon waren vastgelegd. Toch bleek de uitvoering van dit protocol in de praktijk tekort te schieten. De werkneemster wilde 6 dagen na het incident praten met een vertrouwenspersoon. De werkgever gaf daarop als antwoord dat zij eigenlijk momenteel geen vertrouwenspersoon had aangesteld. Deze vertrouwenspersoon werd pas maanden later aangesteld en de voorgeschreven nazorggesprekken vonden niet plaats.  

Als gevolg van het incident ontwikkelde de werkneemster PTSS en een depressieve stoornis, waarvoor zij langdurig werd behandeld. 

 Werkneemster vorderde de kantonrechter tot het volgende:  

  1. Dat voor recht wordt verklaard dat werkgever aansprakelijk is voor de schade en nog te lijden schade van werkneemster, én de medische kosten en reiskosten, geleden inkomensschade, alsmede vergoeding tot immateriële schade. Ook vorderde de werkneemster alle buitengerechtelijke en proceskosten;  
  1. Werkneemster legt aan voornoemde vordering ten grondslag dat zij arbeidsongeschikt is geworden in de uitoefening van haar werkzaamheden en hierdoor schade heeft geleden, en dat de werkgever daarvoor aansprakelijk is omdat zij jegens werkneemster is tekort geschoten in de nakoming van haar zorgplicht op grond van artikel 7:658 Burgerlijk Wetboek. Ook de nazorg is volgens werkneemster onvoldoende geweest. Deze omstandigheden hebben geleid tot een verergering van haar herstel.  

Standpunt werkgever
De werkgever betwistte deze vordering, door te stellen dat het verband tussen het werk en de schade te onzeker en onbepaald is. Werkgever stelde ook dat zij wél aan haar zorgplicht heeft voldaan door juist adequate nazorggesprekken te verlenen aan werkneemster.  

Oordeel van de rechtbank 
De rechtbank heeft geoordeeld dat de werkgever aansprakelijk is voor de schade die de werkneemster heeft geleden, voortvloeiend uit onvoldoende nazorg na een werk gerelateerd incident, conform artikel 7:658 BW. Het incident zelf wordt de werkgever niet verweten, maar de nazorg na dit voorval schoot ernstig tekort. Hieronder staan de belangrijkste punten uit het oordeel uiteengezet:  

  • Werk gerelateerd: de rechtbank achtte bewezen dat de schade direct verband hield met de werkzaamheden van werkneemster, aangezien zij zich ziekmeldde direct na het incident en daarvoor volledig arbeidsongeschikt was.  
  • Schending zorgplicht: werkgever heeft nagelaten protocollaire nazorg te bieden, zoals het tijdig aanstellen van een vertrouwenspersoon en het voeren van nazorggesprekken. Bovendien miste de werkgever een empathische aanpak, wat het herstel van werkneemster heeft belemmerd. 
  • Schadevergoeding: de rechtbank wees de gevorderde verklaring voor recht toe, zodat de schade in een aparte schadestaatprocedure verder kan worden gesteld. Hierbij werd erkend dat werkneemster kosten heeft gemaakt, maar de exacte omvang van de schade moet nog worden vastgesteld.  
  • Daarnaast werd de werkgever veroordeeld tot proceskosten en een forfaitaire vergoeding voor buitengerechtelijke kosten 

Belang voor werkgevers
Deze zaak benadrukt dat protocollen alleen effectief zijn als ze daadwerkelijk worden nageleefd en de praktijk worden uitgevoerd. Het tijdig aanstellen van een vertrouwenspersoon en het aanbieden van de juiste nazorggesprekken zijn géén formaliteiten, maar essentiële stappen om werknemers na incidenten te ondersteunen en juridische aansprakelijkheid met betrekking tot het niet naleven van de ARBO  zorgplicht te vermijden.   

Met onze eendaagse masterclass ‘Word intern vertrouwenspersoon in één dag’ op 10 december a.s. of 30 januari 2025 leert u de ins and outs om deze cruciale rol binnen uw organisatie te vervullen. Van het omgaan met vertrouwelijke informatie, het adviseren van de directie tot het begeleiden van medewerkers in moeilijke situaties — wij zorgen ervoor dat u er volledig op voorbereid bent.  

Deze masterclass is niet alleen een investering in uw professionele ontwikkeling, maar ook in het welzijn en de groei van uw organisatie. Wacht ook niet op wettelijke verplichtingen; neem het voortouw en creëer een veilige werkomgeving waarin iedereen zich gehoord en gewaardeerd voelt.  

Investeer in uw team en in veiligheid. Schrijf u vandaag nog in voor de masterclass en maak het verschil binnen uw organisatie! U kunt deze masterclass trouwens ook inhouse organiseren voor uw hele MT team! Immers de vertrouwenspersoon heeft middelen, support en begrip nodig van de directie. Daarnaast heeft de directie zelf een voorttrekkersrol in het creëren van een sociaal veilige werkvloer.   

mr. Hella Vercammen