Kan werknemer een billijke vergoeding eisen als werkgever onvoldoende doet aan re-integratie?

Er bestaan veel regels rondom de re-integratie van zieke werknemers. Daarnaast zijn de adviezen van de bedrijfsarts vaak niet helder genoeg, waardoor het voor de werkgever lastig is om de re-integratie concreet in te vullen en passend werk aan te bieden. Toch blijft de werkgever uiteindelijk eindverantwoordelijke voor de re-integratie, zelfs wanneer de werknemer onvoldoende meewerkt. Als de werkgever zich onvoldoende inspant kan het UWV zelfs een loonsanctie opleggen, waardoor de werkgever het loon nog een jaar langer zal moeten doorbetalen. Onlangs kwam in een interessante zaak voor het Gerechtshof Amsterdam de volgende vraag naar voren: Als de werkgever een loonsanctie krijgt, handelt hij dan ook ernstig verwijtbaar en mag de werknemer een billijke vergoeding eisen? In deze blog leggen wij u stapsgewijs uit hoe het zit.

Hoe zat het ook al weer met loondoorbetaling en re-integratie?

Wanneer een werknemer zich ziek meldt dan heeft hij recht op doorbetaling van het loon. Houdt die ziekte langere tijd aan (meer dan 6 weken), dan moet de werkgever zich ook gaan inspannen om de zieke werknemer te re-integreren in de eigen functie of in een andere passende functie binnen het bedrijf (het zogenaamde “eerste spoor”). Mocht dat niet lukken, dan moet er geprobeerd worden om uiterlijk vanaf de 12de maand de werknemer te re-integreren bij een andere werkgever (tweede spoor). Hiermee wil de overheid voorkomen dat de werknemer uiteindelijk aanspraak zal maken op een WIA/WGA uitkering. De precieze re-integratieverplichtingen staan in de Wet Poortwachter. Als de werknemer onvoldoende meewerkt aan de re-integratie mag de werkgever bijvoorbeeld niet achterover leunen. Hij zal de werknemer dan actief moeten aansporen tot meewerken, bijvoorbeeld door het loon op te schorten. Het initiatief tot actie ligt dus bij de werkgever. Bij een verschil van mening kan eventueel een onafhankelijk deskundigenoordeel worden aangevraagd bij het UWV.

En hoe zit het met de loonsanctie van het UWV bij onvoldoende inspanningen?

De verplichting voor de werkgever om het loon door te betalen duurt in principe maximaal 104 weken (2 jaar). Nadat de loondoorbetalingsverplichting is gestopt mag het dienstverband ook worden beëindigd via het UWV onder betaling van de transitievergoeding (wordt gecompenseerd door UWV). Indien verwacht wordt dat de ziekte van werknemer inderdaad twee jaar aanhoudt, moet er een WIA uitkering worden aangevraagd voor de werknemer bij het UWV. Het UWV toetst vervolgens of werkgever en werknemer wel genoeg hebben gedaan om de werknemer weer aan het werk te krijgen. De werkgever is eindverantwoordelijke voor het resultaat van de re-integratie. Indien blijkt dat er onvoldoende inspanningen zijn geweest en de werkgever niet streng genoeg is geweest, kan het UWV een loonsanctie opleggen. Dit houdt in dat de werkgever na afloop van de 2 jaar ziekte het loon moet blijven doorbetalen, maximaal nóg een jaar.

Bijenkorf uitspraak van Gerechtshof Amsterdam

Afgelopen december heeft het Gerechtshof Amsterdam een interessante uitspraak gedaan in een zaak waarin het UWV een loonsanctie had opgelegd aan De Bijenkorf. Het ging hierbij om een zieke werkneemster waarbij na verloop van tijd het tweede spoor traject is opgestart. Dit omdat volgens de bedrijfsarts terugkeer in de oude functie niet mogelijk was. Het UWV heeft vervolgens in een deskundigenoordeel geconcludeerd dat De Bijenkorf tekort is geschoten in de re-integratie. Het UWV heeft daarop een loonsanctie opgelegd aan De Bijenkorf.

Wat was nu zo bijzonder aan deze uitspraak? Ruim drie jaar na de eerste ziekmelding is De Bijenkorf naar de kantonrechter gestapt om de arbeidsovereenkomst te laten ontbinden. In hoger beroep bij het Gerechtshof Amsterdam eist de werkneemster een billijke vergoeding van € 75.000,- omdat De Bijenkorf ernstig verwijtbaar zou hebben gehandeld. Volgens de werkneemster heeft de ingeschakelde bedrijfsarts namelijk verkeerde adviezen gegeven en heeft De Bijenkorf hierdoor de re-integratie willens en wetens vertraagd.

Volgens de rechter is het bovenstaande gedrag van De Bijenkorf inderdaad één van de redenen waarom het UWV een loonsanctie heeft opgelegd. De billijke vergoeding wordt echter afgewezen. De Bijenkorf heeft met de loonsanctie namelijk al een afstraffing gekregen waardoor zij het loon langer moet doorbetalen. Dit is in het voordeel van de werkneemster.

Praktijkadvies

Het feit dat er loonsanctie wordt opgelegd door het UWV betekent gelukkig niet automatisch dat de werkgever ook ernstig verwijtbaar handelt en dus een billijke vergoeding moet betalen. Daarvoor moet er meer aan de hand zijn, bijvoorbeeld dat de werkgever helemaal niets doet aan de re-integratie, of de werknemer vanwege het gedrag van de werkgever concrete mogelijkheden heeft gemist om weer aan het werk te kunnen.

Als werkgever doet u er verstandig aan om de re-integratie nauwkeurig op te volgen en in de lead te blijven. Communiceer daarom goed met de arbodienst en schrijf de arbodienst aan bij onduidelijkheden. Laat u soms extern adviseren door een juridisch expert. Op deze manier wordt er ook een stukje juridisch dossier opgebouwd om aan te tonen dat u zich voldoende heeft ingespannen voor de re-integratie. Als de werknemer niet meewerkt aan de opvolging van de adviezen van de arbo-arts, dan moet er direct actie worden ondernomen. Het is verstandig hier altijd even een juridisch oog naar te laten kijken om te voorkomen dat u de verkeerde brieven schrijft en de verkeerde maatregelen neemt waardoor de situatie verder verslechtert. Uiteindelijk bent u als werkgever namelijk eindverantwoordelijke voor het resultaat van de re-integratie. Indien het UWV dit onvoldoende vindt, en dit aan u te wijten is, dan kunt u door de loonsanctie verplicht worden om het loon nóg een jaar langer uit te betalen. Een billijke vergoeding kan daar nog bij komen als u bovendien ernstig verwijtbaar heeft gehandeld maar dat is nog wat anders dan onvoldoende inspanning leveren of niet streng genoeg zijn. Die drempel ligt best wel hoog.

Niets is zo veranderlijk als wet- en regelgeving. Graag wijzen wij u er op dat onze blogs mogelijk niet meer aansluiten op de huidige wet- en regelgeving en dus mogelijk verouderd zijn. Heeft u vragen of een probleem dat betrekking heeft op deze blog of u wenst rechtsbijstand, neem u dan contact met ons op.

mr. Hella Vercammen